Tıbbi literatürde tremor olarak bilinen sorun halk arasında titreme olarak bilinmektedir. Bazı titremeler ufak çaplıdır ve kişinin gündelik hayatını etkilemez. Bazı titremeler ise kişinin gündelik hayatını olumsuz etkileyecek düzeyde olabilmektedir. Bazı bireylerde titreme başlı başına bir sorunken, bazı bireylerde ise titreme bir hastalığın habercisi olabilmektedir. Titreme neden olur, titreme türleri nelerdir, titreme hangi hastalıkların belirtisidir, titreme nasıl tedavi edilir gibi sorunların cevaplarını merak ediyorsanız yazımızın devamını inceleyebilirsiniz.
İstanbul Tremor, en basit tanımı ile istemsiz olarak ortaya çıkan ritmik hareket bozuklukları olarak tanımlanmaktadır. En yaygın görülen hareket bozuklukları tremorlar yani titreme sorunudur. (Esansiyel Tremor)[1]
Titreme sorunu genel olarak iki ana gruba ayrılarak incelenmektedir. Ayrım titremenin sabit yani durağan bir halde mi hareket halindeyken mi ortaya çıktığına göre yapılmaktadır. Sabit halde ortaya çıkan titremeler istirahat tremoru, hareket halinde iken ortaya çıkanlar ise aksiyon tremorudur. İstirahat tremoru daha çok elleri ve parmakları etkilemektedir. Aksiyon tremoru ise etkilenen vücut kısmına göre 4 e ayrılarak incelenmektedir. Bunlar; intansiyonel tremor, postural tremor, göreve özgü tremor ve izometrik tremordur.
Amaca yönelik olarak yapılan fiziksel aktiviteler esnasında ortaya çıkan titremeler intansiyonel tremor olarak sınıflandırılmaktadır.
Postural tremorlar elleri ve bacakları yer çekimine karşı havaya kaldırmaya çalışıldığında ortaya çıkan titremelerdir. Korku, heyecan, titreme gibi durumlar bu tür titremelerin tetikleyicisi olabilmektedir.[2]
Adından da anlaşılacağı üzere göreve özgü tremor belli bir aktivite esnasında ortaya çıkan titremelerdir. Örneğin yazı yazma esnasında ortaya çıkan titremeler göreve özgü tremorlardır.
Belli bir nesnesin kaldırılması esnasında ortaya çıkan titremeledir. Örneğin bir dambıll ya da ağır bir kitabın kaldırılması gibi durumlarda ortaya çıkan titremelerdir. Yani bir kasın istemli olarak kasılması esnasında ortaya çıkan tremorlardır.
Bu sınıflandırma haricinde tremorlar görülme nedenine göre de 7 sınıfa ayrılmaktadır. Bunlar;
Stres, kaygı ya da heyecan gibi durumlarda anlık olarak ortaya çıkan ve tekrar etmeyen titremeler hastalık olarak nitelendirilmez. Normal bir durum olarak görülür. Tıbbi olarak hastalık ya da bir hastalığın belirtisi olan titremeler merkezi sinir sistemini ya da kasları etkileyen nedenlerle ortaya çıkan titremelerdir. Bu nedenle titremenin tedavi gerektirip gerektirmediği, ya da herhangi bir hastalıkla alakası olup olmadığının anlaşılması için uzman bir doktora başvurulması önerilmektedir.
Titremelere neden olan ve en sık karşılaşılan durumlardan bazıları şunlardır; kas yorgunluğu, aşırı kafein tüketimi, stres, yaşlanma ve kan şekerinin düşmesi. Bunlar hayatın olağan akışı içerisinde anlık titremelere neden olabilecek durumlardır.
Titreme yani tremor ile ilişkilendirilen hastalıklardan bazıları şunlardır; inme, travmatik beyin hasarları, Parkinson hastalığı, ms hastalığı, alkolizm, hipertiroidtir.
Ortaya çıkan titremelerin kas yorgunluğuna ya da herhangi bir duygusal değişime bağlı olup olmadığı da hastanın kendisi tarafından takip edilmelidir.
İstanbul Tremor hastalığında ilk olarak doktor fiziksel muayene ile titremenin hangi durumlarda, ne şiddette ortaya çıktığını anlamaya çalışır. Sonrasında ise ayrıntılı bir nörolojik muayene ile tendon refleksleri, koordinasyon, duruş, kas kuvveti, kas tonusu ve dokunma hissi değerlendirilir. Muayene esnasında doktorun yönlendirmesine göre yazı yazma, yemek yeme, işaret parmakla buruna dokunulması, parmakla havada daireler çizilmesi gibi fiziksel aktiviteler yapılması talep edilebilir.
Doktorun gerekli görmesi halinde titremenin tiroid hastalığı ile ilişkisinin olup olmadığının anlaşılabilmesi için idrar ve kan tahlili talep edilebilir. Bunlara ek olarak EMG, MRG ve BT gibi görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç duyulabilir.
Titreme hastalığında tedavi altında yatan nedenin tespit edilmesi ile birlikte kişiye uygun olarak planlanmaktadır. Günümüzde tremor tedavisinde yaygın olarak kullanılan 4 farklı tedavi yöntemi bulunmaktadır. Bunlar; ilaç tedavisi, botoks enjeksiyonu tedavisi, fizik tedavi ve beyin stimülasyonu tedavisidir.
Titreme sorununa neden olan durum veya hastalığı değil ama direk olarak titremenin engellenmesini sağlayan bazı ilaçlar bulunmaktadır. Doktorun uygun görmesi halinde bu ilaçların kullanımı ile titreme hastalığı tedavi edilebilmektedir.
Hastanın fizik tedaviye uygun halinde olması durumunda kasların güçlendirilmesi ve kas kontrolünün arttırılması için hastaya bazı özel egzersizler verilmektedir.
Yüz, boyun ve kafa bölgesinde titreme şikâyeti olan hastalarda kasların gevşetilmesi ve buna bağlı olarak titreme sorununun tedavi edilmesi için botox yöntemi yöntemi kullanılmaktadır.
Hastalarda güç kaybına neden olan titremelerde tek tedavi seçeneği beyin stimülasyonudur. Bu tedavide beynin titremeden sorumlu bölgelerinde uyarılar gönderilerek titremeler tedavi edilmektedir.
İstanbul Tremor, vücutta bulunan kasların ani ve ritmik titreşimlerine neden olan bir durumdur ve genellikle tedavi edilebilir. Ancak tedavi edilmezse, kişinin iş gücü kaybına, yaşam kalitesini olumsuz etkilemeye ve sosyal izolasyona neden olabilir. Bu nedenlerden dolayı, tremordan etkilenen kişilerin, doktorlarının önerdiği tedavi yöntemlerine uymaları ve ağrılarını azaltmaya yönelik önlemler almaları önemlidir.
Tremor çeşitleri şunlar olabilir: esansiyel tremor, Parkinson tremor, senil tremor ve İntoksikasyon tremoru. Esansiyel tremor, genellikle nörolojik bir nedeni olmayan ve yaş ilerledikçe ortaya çıkan bir tremor çeşididir.
Parkinson tremor, Parkinson hastalığına bağlı olarak ortaya çıkan bir tremor çeşididir ve kas hareketlerinde gecikme ve kas sertliğine neden olur. Senil tremor, genellikle yaşlılıkla birlikte ortaya çıkan ve hafif ve sakin bir şekilde ortaya çıkan bir tremor çeşididir. İntoksikasyon tremoru ise, bazı ilaçlar veya zehirlenmeler nedeniyle ortaya çıkan ve geçici olan bir tremor çeşididir.
El titremesi, bazen vitamin eksikliklerinden kaynaklanabilir. Özellikle B grubu vitaminleri eksikliği, el titremesi gibi belirtilere neden olabilir. B grubu vitaminleri arasında B1, B2, B3, B5, B6 ve B12 vitaminleri yer alır ve vücutta çeşitli işlevleri vardır. Bu vitaminler, enerji üretiminde, sinir sistemini düzgün çalıştırmada, kırmızı kan hücrelerinin üretiminde ve diğer vücut fonksiyonlarında önemlidir.
Kaynaklar:
[1] Agarwal, S., & Biagioni, M. C. (2020). Essential tremor. StatPearls [Internet].
[2] Dirkx, M. F., Zach, H., Bloem, B. R., Hallett, M., & Helmich, R. C. (2018). The nature of postural tremor in Parkinson disease. Neurology, 90(13), e1095-e1103.